Doktorlar Zeynep Sena Ağım ve Veli Vural Uslu cinsiyet kromozomlarını şöyle tanımlıyor:
“Anne hep X kamyonunu gönderirken, baba bazen X, bazen Y kromozomu gönderiyor. Baba X gönderirse, çocukta iki tane X kamyonu oluyor ve kız çocuğu dünyaya geliyor.
Baba, Y kamyoneti gönderirse, çocukta 1 tane X ve 1 tane Y kromozomu oluyor ve erkek çocuk dünyaya geliyor (Bu bilgiyi alan anneler, ‘Neden kız çocuğum olmuyor’ diye kocalarını boşamasınlar, lazım olur illa bir gün).
X kromozomu Y’ye göre çok daha büyük. Bu nedenle erkek çocuklarda anneden gelen genetik malzeme daha fazla.”
Sciencealert’in aktardığına göre evrimsel biyolog Graves’in tartışmalı bir hesaplaması Y kromozomunun ‘zamanının dolmak üzere’ olduğunu gösteriyor.
Zira araştırmacıya göre erkek cinsiyetini belirleyen kromozom son 300 yılda atalarının genlerinin yüzde 97’sini kaybetmiş durumda. Durum böyle devam ederse Graves’e göre birkaç milyon yıl içinde Y kromozomu yok olacak. Araştırmacı şöyle diyor:
“İnsanların 5 veya 6 milyon yıl sonra erkeklerin neslinin tükeneceğinden endişenlenmesi beni şaşırtıyor. Sonuçta 0,1 milyon yıldır insanız ve önümüzdeki yüzyılı atlatabilirsek bile şanslıyız!”
Öte yandan ‘iyi haber’se bazı memeliler, balıklar ve kemirgenlerde cinsiyet belirleyici kromozom yok olsa bile türün üremesi devam etmiş.
Y kromozomu olmayan üç tür köstebek faresi artık sadece X kromozomuna sahip. Y kromozomundaki cinsiyet belirleyici genler başka yerlere kaymış.
Dolayısıyla Y kromozomu rolü başka bir kromozoma aktarılırsa belirgin bir fark görülmeyecek ve erkek cinsi hala var olmaya devam edecek. Habere göre erkekler bu durumda da üreyebilecekler.
Örneğin Independent’ın haberine göre bu konuyla ilgili çalışan Japonya’daki Hokkaido Üniversitesi’nden araştırmacılar üremeyle ilgili farklı bulgular buldu.
2020’de hakemli bilimsel dergi PNAS’ta yayınlanan araştırma iki tür dikenli farenin Y kromozomlarını çoktan kaybettiğini fakat üremeye devam ettiğini ortaya çıkardı. Dolayısıyla dikenli farelerin evrimi, tartışmanın kötümser tarafına umut veriyor.
