Washington Post'un haberine göre California State University’den psikoloji profesörü Larry Rosen’in ergenler ve genç yetişkinlerle yaptığı sekiz yıllık araştırma da bu tabloyu doğruluyor. Katılımcılar akıllı telefonlarını gün içinde 50 ila 100’den fazla kez, uyanık oldukları her 10-20 dakikada bir kontrol etti.
Android ve iOS cihazlar, kullanıcıların telefon kilidini kaç kez açtığını gösteriyor. “Pickups” olarak adlandırılan bu veri, cihazın gün içinde her kontrol edilişini kaydediyor. Örnek bir günün dökümü sabah 7’de 4 kez, 12.00’de 10 kez, akşam saatlerinde ise 17 kez kontrol gibi yoğun bir kullanım ortaya koyuyor. YouGov’un araştırmasına göre Amerikalıların %66’sı uyanır uyanmaz 10 dakika içinde, %62’si ise uyumadan hemen önce telefonuna bakıyor.
Stanford Üniversitesi’nden psikiyatri profesörü Anna Lembke, telefon kullanımının bağımlılık döngüsü yarattığını vurguluyor:
“Telefonlar aynı uyuşturucu ve alkol gibi beynin ödül sistemini tetikliyor. Kullanmadığımızda yoksunluk hissi oluşuyor.”
YouGov’un Mayıs ayında yaptığı bir diğer ankete göre Amerikalıların 10 kişiden 8’i telefonu yatak odasında, çoğunlukla başucunda tutuyor.
'Fark bile etmiyoruz'
Benzer araştırmalar, insanların cihazlarını ne kadar sık kontrol ettiklerini ciddi şekilde küçümsediğini gösteriyor. Ankete katılan çoğu kişi, günde yalnızca 10 kez telefonuna baktığını düşündüğünü söyledi.
Oysa gerçek rakamlar çok daha yüksek. Bazı kullanıcılar sadece bir saat içinde 45 kez, gece boyunca ise 7 kez ekranı kontrol ediyor. Bazı telefonlar gün içinde yalnızca 4 saat boyunca hiç kontrol edilmemiş görünüyor.
Sürekli bölünen dikkat
Singapur Yönetim Üniversitesi’nin araştırması, ekran süresinden ziyade kontrol etme sıklığının bilişsel performansı zayıflattığını ortaya koyuyor. Sürekli telefon kilidi açmak, beynin görevler arasında hızla geçiş yapmasına neden oluyor ve odaklanmayı ciddi biçimde bozuyor.
Bilgisayar bilimcisi Gerald M. Weinberg’in onlarca yıl önce yaptığı uyarı bugün daha önemli hale gelmiş durumda: Sık görev değiştirme, verimliliği %80’e kadar düşürebilir.
YouGov araştırması, Amerikalıların yarısından fazlasının yemek yerken, arkadaşlarıyla buluşurken veya bir film izlerken bile telefonuna baktığını gösteriyor. İş yerinde ise 30 dakikalık bir toplantıda her dört kişiden biri telefonunu en az bir kez kontrol ettiğini kabul ediyor. California Üniversitesi’nden Gloria Mark, her kesintiden sonra odaklanmanın geri gelmesinin 25 dakikadan fazla sürdüğünü belirtiyor.
Yetişkinlerde durum ne?
2007’de akıllı telefonların hayatımıza girmesinden bu yana kullanım alışkanlıkları tüm nesillere yayıldı. Pew Research’e göre bugün ABD’de yetişkinlerin büyük çoğunluğu akıllı telefona sahip ve interneti günlük olarak kullanıyor. Profesör Rosen, artık kuşak farklarının anlamını yitirdiğini söylüyor:
“Artık hepimiz akıllı telefon tarafından yönlendirilen aynı bağlantı biçimine bağımlıyız.”
Dahası, Almanya’daki Heidelberg Üniversitesi’nin çalışması ise çarpıcı bir bulguya işaret ediyor; akıllı telefondan yalnızca 72 saat uzak kalmak bile beyinde madde yoksunluğuna benzer aktiviteler oluşturabiliyor.
Kısa molaların bile bağımlılık döngüsünü kırabildiği, ödül devrelerini yeniden düzenlediği belirtiliyor.
Uzmanlardan basit çözüm önerileri
Uzmanlara göre telefon kullanım alışkanlıklarını kırmak mümkün. Prof. Lembke, şu adımları öneriyor:
Bildirimleri kapatmak Gereksiz uygulamaları silmek Ekranı gri tonlamasına almak Kullanım arasında telefonu tamamen kapatmak Ara sıra telefonu evde bırakmak
